Kinh Con Tê Ngưu Một Sừng

"Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
  
Ðối với chúng hữu tình
Từ bỏ gậy và trượng,
Chớ làm hại chúng sinh
Trong chúng hữu tình ấy
Đừng thương nhớ vật gì
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
--------------------------
"Con cái còn không muốn,
Nói gì đến bạn bè,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
--------------------------
"Do thân cận giao thiệp
Thân ái từ đấy sanh,
Tùy thuận theo thân ái,
Khổ này mới nảy sanh.
Nhìn thấy những nguy hại,
Do thân ái sanh khởi
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
--------------------------
"Do lòng từ thương mến,
Với bạn bè thân hữu,
Chuyện tu hành bỏ quên,
Tâm tư bị buộc ràng,
Do thấy sợ hãi này,
Trong giao du mật thiết,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 --------------------------
"Ai nhớ nghĩ chờ mong,
Ðối với con và vợ,
Người ấy bị buộc ràng,
Như cành tre rậm rạp.
Còn các ngọn tre cao,
Nào có gì buộc ràng,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-------------------------
"Như nai trong núi rừng,
Không gì bị trói buộc,
Muốn đi đâu nó đi
Ðể tìm kiếm thức ăn.
Như các bậc hiền trí,
Thấy tự do giải thoát,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -----------------------
"Giữa bạn bè thân hữu,
Thường gọi lên gọi xuống,
Tại chỗ ở trú xứ,
Hay trên đường bộ hành.
Muốn tự do giải thoát,
Không còn gì tham luyến,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -----------------------
"Giữa bạn bè thân hữu
Ưa thích, vui cười đùa,
Ðối với con, với cháu,
Ái luyến thật buồn thay!
Phải nhàm chán hệ lụy,
Với những ai thân ái,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-----------------------
Khắp cả bốn phương trời,
Không sân hận với ai,
Tự mình biết vừa đủ,
Chẳng ham muốn vật gì
(Với vật này vật khác)
Vững chịu các hiểm nguy,
Không run sợ giao động,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
----------------------- 
"Người xuất gia, tu hành
Chung sống thật khó khăn,
Cũng như các gia chủ,
Cùng sống chung gia đình
Hãy sống vô tư lự
Giữa con cháu người dưng
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------ 
"Từ bỏ để một bên,
Mọi hiện tượng gia đình,
Như loại cây san hô,
Tước bỏ mọi lá cây,
Bậc tu hành cắt đứt,
Mọi trói buộc gia đình,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------
"Nếu tìm được bạn lành,
Thận trọng và sáng suốt,
Bạn đồng hành chung sống,
Bạn thiện trú hiền trí,
Chẳng ai nói với ai
Cùng nhau đồng nhiếp phục,
Tất cả mọi hiểm nạn.
Nếu không được bạn lành,
Thận trọng và sáng suốt,
Cũng đừng sống với họ
Họ chẳng phải hiền trí,
Hãy như vua từ bỏ
Ðất nước bị bại vong,
(Hãy sống như voi chúa
Một mình trong rừng sâu.)
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------- 
"Thật chúng ta tán thán,
Những bạn hữu chu toàn,
Bậc hơn ta, bằng ta,
Ta nên gần thân cận,
Nếu không gặp bạn này,
Thì ta phải cố gắng
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-------------------------
"Thấy đồ trang sức vàng,
Lấp lánh và sáng chói,
Ðược người thợ kim hoàn,
Khéo làm, khéo tay làm,
Đối với những vật này
Nguy hiểm tự hại thân
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------- 
"Như vậy nếu ta cùng,
Với một người thứ hai,
Tranh luận cãi vã nhau,
Sân hận, gây hấn nhau,
Nhìn thấy trong tương lai,
Sợ hãi hiểm nguy này,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -------------------------
"Các dục thật mỹ miều,
Ngọt thơm và đẹp ý,
Mọi hình sắc, phi sắc,
Làm mê loạn tâm tư,
Thấy sự nguy hiểm này,
Trong các dục trưởng dưỡng
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 --------------------------
"Ðây là một mụn nhọt,
Và cũng là tai họa,
Mũi tên là tật bệnh
Là sợ hãi cho ta,
Thấy sự nguy hiểm này,
Do các dục trưởng dưỡng,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -------------------------
"Lạnh lẽo và nóng bức,
Ðói bụng và khát nước,
Gió thổi, ánh mặt trời,
Muỗi mòng và rắn rết,
Tất cả xúc chạm này,
Chịu đựng hãy vượt qua,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
--------------------------
"Như con voi to lớn,
Từ bỏ cả bầy đàn,
Thân thể được sanh ra,
To lớn tợ hoa sen,
Tùy theo sự thích thú
Sống tại chỗ rừng núi.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 ------------------------
"Ai ưa thích hội chúng,
Người ấy khó tu tập
Làm sao chứng Niết Bàn,
Giải trừ các cảm thọ
Cân nhắc lời giảng dạy,
Từ bỏ nơi đông đảo
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 ------------------------
"Muốn giải thoát vượt khỏi,
Các tri kiến hý luận,
Hãy quyết định độc cư
Chứng đắc được con đường,
Nơi đây trí tuệ sanh
Không cần nhờ người khác
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -----------------------
"Không tham không lừa đảo,
Không khát vọng, gièm pha,
Mọi si mê ác trược,
Ðược gạn sạch quét sạch,
Trong tất cả các pháp,
Không tham ác ước mong.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------
"Với bạn bè độc ác,
Hãy từ bỏ lánh xa,
Kẻ không thấy mục đích,
Quen nếp sống thế gian,
Chớ tự mình thân cận,
Kẻ đam mê phóng dật,
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -----------------------
"Bậc nghe nhiều trì pháp,
Hãy gần gũi người ấy,
Người ấy tâm rộng lớn,
Thông minh và biện tài,
Biết điều không nên làm,
Thường nhiếp phục nghi hoặc
Noi theo hạnh người này
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
----------------------- 
"Mọi du hí vui đùa
Và dục lạc thế gian,
Không trang điểm làm đẹp
Không ước vọng mong cầu,
Từ bỏ mọi hào nhoáng
Nói lên chân thật
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-----------------------
"Với con và với vợ,
Với cha và với mẹ,
Tài sản cùng lúa gạo,
Bà con là trói buộc
Hãy từ bỏ buộc ràng,
Các dục vọng như vậy.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 ------------------------
"Tất cả là trói buộc,
Ở trong thế gian này
Lạc thú thật nhỏ bé,
Vị ngọt thật ít oi,
Khổ đau lại nhiều hơn,
Chúng đều là câu móc,
Người tu biết như vậy.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------- 
"Hãy chặt đứt, bẻ gãy,
Các kiết sử trói buộc,
Như các loài thủy tộc,
Phá hoại các mạng lưới,
Như lửa đã cháy xong,
Không còn trở lui lại.
Người tu cần phải biết
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-------------------------- 
"Với mắt cúi nhìn xuống,
Chân đi không lưu luyến,
Các căn được hộ trì,
Tâm ý khéo chế ngự.
Không đầy ứ, rỉ chảy,
Không cháy đỏ bừng bên.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -------------------------
"Hãy trút bỏ, để lại,
Các biểu tượng thế gian,
Như loại cây san hô,
Loại bỏ các nhành lá,
Rồi đắp áo cà sa,
Ra khỏi nhà thế tục
Người tu cần phải biết
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------- 
"Không tham đắm vật chất.
Không tham, không tạo tác
Không nhờ ai nuôi dưỡng,
Chỉ khất thực từng nhà,
Ðối với mọi gia đình,
Tâm không bị trói buộc
Người tu cần phải biết
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
------------------------- 
"Từ bỏ năm triền cái,
Che đậy trói buộc tâm,
Ðối với mọi kiết sử,
Hãy trừ khử, dứt sạch,
Không y cứ nương tựa,
Chặt đứt Si (ái) sân hận
Người tu cần phải biết
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-------------------------- 
"Hãy xoay lưng trở lại,
Ðối với lạc và khổ,
Cả đối với hỷ ưu,
Ðược cảm thọ từ trước,
Hãy chứng cho được xả,
Giữ tâm an thanh tịnh
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 -------------------------
"Tinh cần và tinh tấn,
Ðạt được lý chân đế,
Tâm không còn thụ động,
Không còn có biếng nhác,
Kiên trì trong cố gắng,
Dõng lực được sanh khởi.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 ------------------------
"Không từ bỏ độc cư,
Không viễn ly thiền định
Thường thường sống hành trì
Tùy pháp trong các pháp,
Chơn chánh nhận thức rõ,
Nguy hiểm trong sanh hữu.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 --------------------------
"Mong cầu đoạn diệt ác (ái),
Sống hạnh không phóng dật,
Không đần độn câm ngọng.
Nghe nhiều, giữ chánh niệm
Các pháp thường quán xét,
Quyết định, chánh tinh cần.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-----------------------------
"Như sư tử, không động.
An tịnh giữa các tiếng,
Như gió không vướng mắc,
Khi thổi qua màng lưới,
Như hoa sen không dính,
Không bị nước thấm ướt.
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
 ---------------------------
"Giống như con sư tử,
Với quai hàm hùng mạnh,
Bậc chúa của loài thú,
Sống chinh phục chế ngự.
Thường sống trong các xứ,
Nhàn tịnh và xa vắng
Người tu sĩ cần biết
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-------------------------- 
"Từ tâm, sống trú xả,
Bi tâm, hạnh giải thoát,
Sống hành trì đúng pháp,
Hỷ tâm, cho đúng thời,
Không chống đối va chạm,
Với một ai ở đời
Ấy là tâm xả sạch
Các pháp trong thế gian
Chỉ có người tu sĩ
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
--------------------------- 
"Ðoạn tận lòng tham ái,
Sân hận và si mê,
Chặt đứt và cắt đoạn,
Các kiết sử lớn nhỏ,
Không có gì sợ hãi,
Khi mạng sống gần chung
Chỉ giữ gìn cho trọn
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"
-------------------------- 
"Có những bạn vì lợi,
Thân cận và chung sống,
Những bạn không mưu lợi,
Nay khó tìm ở đời,
Người sáng suốt cứu mình,
Không phải cứu mọi người ,
Trong lúc còn đang tu
Hãy sống riêng một mình
Như Tê ngưu một sừng!"

Kinh Tập (Sutta Nipata) 

Kinh Con Tê Ngưu Một Sừng

HT Thích Minh Châu dịch